هیستروسکوپی چیست و در تشخیص و درمان بیماری های رحمی چه نقشی دارد؟ هیستروسکوپی روشی است که پزشک متخصص به وسیله آن، درون رحم را به منظور تشخیص و درمان بیماری های رحمی نظیر خونریزی غیرطبیعی بررسی می کند. این عمل به کمک دستگاهی به نام هیستروسکوپ انجام می شود. هیستروسکوپ لولهای باریک است که از طریق واژن وارد بدن بیمار می شود تا دهانه و داخل رحم را بررسی کند. در واقع می توان گفت که هیستروسکوپی بخشی از فرآیند تشخیصی و در صورت نیاز درمان است. در این مقاله از بلاگ دکتر بیتا زلالی قصد داریم به بررسی هیستروسکوپی، مراقبت های بعد از عمل و… بپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، در ادامه مقاله همراه ما باشید.
هيستروسكوپی چيست؟
هیستروسکوپی روشی است که پزشکان برای تشخیص و درمان بیماری های مربوط به رحم و دهانه رحم، مانند خونریزی غیرطبیعی رحم، ضخیم شدن غیرطبیعی آندومتر (ضخامت رحم)، پولیپ رحم، خونریزی پس از یائسگی و ناباروری از آن استفاده میکنند.
در طول هیستروسکوپی، پزشک یک هیستروسکوپ را از طریق واژن، وارد رحم بیمار می کند. بدین ترتیب پزشک می تواند دهانه و داخل رحم را ببیند. پس از بررسی و تشخیص بیماری، پزشک می تواند برای بررسی بیشتر، از ضایعه یا دیواره رحم نمونه برداری کند. بطور کلی هیستروسکوپی رحم به دو روش کلی تشخیصی و جراحی تقسیم می شود.
هیستروسکوپی تشخیصی
هیستروسکوپی تشخیصی به بررسی عارضه هایی در رحم که ممکن است باعث خونریزی غیرطبیعی شود، می پردازد. همچنین در برخی موارد از هیستروسکوپی برای تأیید نتایج سایر آزمایش ها مانند سونوگرافی یا هیستروسالپنگوگرافی (HSG) استفاده شود. HSGیا تصویر برداری رنگی از رحم، آزمایشی است که به منظور بررسی انسداد لوله های فالوپ مورد استفاده قرار می گیرد. مسدود شدن لوله های فالوپ می تواند بارداری طبیعی را با مشکلاتی مواجه کند. برخی از مواردی که می توان در هیستروسکوپی تشخیصی مشاهده کرد به شرح زیر است:
- بررسی ضخامت رحم
- خونریزی بعد از یائسگی
- مسدود شدن لوله های فالوپ
- سرطان آندومتر (پوشش داخلی رحم)
- چسبندگی داخل رحمی (IUAs) و یا وجود بافت اسکار در رحم
- ناباروری
هیستروسکوپی جراحی
هیستروسکوپی جراحی یک عمل جراحی کم تهاجمی زنانه است. در این روش، یک لنز نوری آندوسکوپی از طریق واژن به رحم فرستاده می شود تا انواع بیماری های داخل رحمی را بصورت مستقیم درمان کند. در واقع می توان گفت در هیستروسکوپی جراحی، ناهنجاری تشخیص داده شده در طی روش تشخیصی درمان می شود. در این روش پزشک متخصص عواملی که ممکن است باعث خونریزی غیرطبیعی رحم شوند را درمان می کند. در اغلب موارد تشخیص و درمان در یک جلسه انجام می شود. شرایطی که ممکن است در طی تشخیص بیمار به جراحی نیاز پیدا کند عبارت است از:
- پولیپ رحم و فیبروم
- چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن (در این بیماری ضایعاتی نظیر اسکار در رحم ایجاد می شود که ممکن است منجر به ناباروری و تغییرات قاعدگی شود)
- سپتوم (ناهنجاری رحم که از بدو تولد وجود دارد)
- خونریزی غیر طبیعی (این بیماری با جریان قاعدگی شدید یا طولانی و همچنین خونریزی بین دوره ها یا بعد از یائسگی مشخص می شود)
- انسداد لوله فالوپ
- برداشتن بافت باقیمانده جنین پس از اتمام بارداری و سقط جنین
- بستن لوله رحمی
فيلم واقعی عمل هيستروسكوپی توسط دكتر بيتا زلالی
چه بيماری هایی با هيستروسكوپی تشخيص داده و درمان می شود؟
هنگامی که علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی واژینال و درد لگن دارید، اغلب برای تعیین علت مشکل به هیستروسکوپی نیاز است. هیستروسکوپی روشی است که برای بررسی داخل رحم استفاده می شود و با استفاده از یک هیستروسکوپ انجام می شود(که یک تلسکوپ باریک با نور و دوربین در انتهای آن است). تصاویر به یک مانیتور فرستاده می شود تا پزشک شما بتواند داخل رحم شما را ببیند. هیستروسکوپ از طریق واژن و دهانه رحم (ورودی به رحم) به رحم شما منتقل می شود، به این معنی که نیازی به ایجاد بریدگی در پوست شما نیست. روش هیستروسکوپی معمولاً برای موارد زیر استفاده می شود:
- علتیابی خونریزی غیر طبیعی رحم
- مشخص شدن علت درد لگن
- درمان خونریزی غیرطبیعی ابلیشن آندومتر
- انجام عقیم سازی لوله ها
- انجام بیوپسی
شناسایی و حذف ناهنجاری های حفره رحم مانند:
- پولیپ و فیبروم
- چسبندگی ها
- اندومتریوز
- سپتوم رحم
- سرطان های زنانه
هيستروسكوپی چگونه انجام می شود؟
هیستروسکوپی با استفاده از یک دوربین بلند و نازک (یک هیستروسکوپ) که مجهز به نور فیبر نوری است انجام می شود. هیستروسکوپها در سبکهای مختلف، مانند صلب یا انعطافپذیر، و همچنین قطرهای متفاوت هستند، بنابراین پزشک شما با دقت هیستروسکوپ مناسب را برای آناتومی و نیازهای شما انتخاب میکند.
پس از انجام بیهوشی و قرار دادن اسپکولوم، هیستروسکوپ به آرامی از دهانه رحم به داخل حرکت می کند. یک گاز دی اکسید کربن بی ضرر یا مایعی مانند آب نمک از طریق هیستروسکوپ وارد رحم شما می شود. این باعث انبساط رحم می شود تا پزشک بتواند پوشش داخلی را به وضوح ببیند.
پس از معاینه بصری پوشش داخلی رحم و منافذ لوله های فالوپ، می توان نمونه برداری و جراحی انجام داد. ابزارهای جراحی مختلف ساخته شده اند که به راحتی از طریق کانال های هیستروسکوپ وارد می شوند و به پزشک شما اجازه می دهند پولیپ ها را بردارد، بافت ها را برش دهد و سایر روش های جراحی را انجام دهد.
بهبودی پس از هيستروسكوپی
بیشتر زنان احساس می کنند می توانند روز بعد به فعالیت های عادی خود بازگردند، اگرچه برخی از زنان در همان روز به سر کار باز می گردند. در صورت استفاده از بیهوشی عمومی ممکن است بخواهید چند روز استراحت داشته باشید.
در حالی که در حال بهبودی هستید:
- می توانید فوراً طبق معمول غذا بخورید و بنوشید
- ممکن است گرفتگی هایی شبیه به درد پریود و مقداری لکه بینی یا خونریزی برای چند روز تجربه کنید – این طبیعی است و جای نگرانی نیست مگر اینکه شدید باشد.
- برای کاهش خطر ابتلا به عفونت، باید به مدت یک هفته یا تا زمانی که خونریزی قطع نشده است از رابطه جنسی خودداری کنید.
بعد از عمل هیستروسکوپی رحم چه انتظاری بايد داشت؟
این طبیعی است که بعد از عمل چندین روز خونریزی و انقباض خفیف واژینال را تجربه کنید. اینکه آیا می توانید به روال روزانه خود بازگردید یا باید فعالیت خود را محدود کنید بستگی به عمل جراحی انجام شده دارد، بنابراین پزشک دستورالعمل های مراقبت فردی را ارائه می دهد. اگر خونریزی شدید واژینال، درد شکم یا تب داشتید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
خطرات و عوارض هيستروسكوپی رحم
هیستروسکوپی روشی است که به پزشک اجازه می دهد تا داخل رحم شما را برای تشخیص و درمان بیماری های رحم وکانال رحمی مشاهده کند. هیستروسکوپی به طور کلی بسیار ایمن است، اما مانند هر روش دیگری خطر عوارض کمی وجود دارد. این عوارض برای زنانی که در طول هیستروسکوپی تحت درمان قرار می گیرند، بیشتر است.
برخی از عوارض اصلی مرتبط با هیستروسکوپی عبارتند از:
- آسیب تصادفی به رحم یا دهانه رحم: این عارضه غیر معمول است، اما ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک در بیمارستان یا در موارد نادر، جراحی دیگری برای ترمیم آن داشته باشد.
- خونریزی بیش از حد در حین یا بعد از جراحی
- عفونت رحم: این می تواند باعث ترشحات بدبوی واژن، تب و خونریزی شدید شود. معمولاً می توان آن را با یک دوره کوتاه آنتی بیوتیک توسط پزشک عمومی درمان کرد
هیستروسکوپی کورتاژ چیست؟
اتساع و کورتاژ (Dilation and curettage) روشی برای برداشتن بافت های باقیمانده از جنین پس از سقط از داخل رحم است. سقط جنین پس از هفته دهم بارداری ممکن است ناقص باشد و بقایایی از آن درون رحم مادر باقی بماند. در چنین مواردی، پزشک برای پاکسازی رحم از کورتاژ استفاده می کند.
همچنین در برخی از موارد از اتساع و کورتاژ برای تشخیص و درمان برخی بیماری های رحمی مانند خونریزی شدید، برداشتن پولیپ های غیر سرطانی دهانه رحم و… استفاده می شود. در حالی که اصطلاحات هیستروسکوپی و اتساع و کورتاژ یا D&C اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند، چند تفاوت قابل توجه بین این دو روش وجود دارد.
در روش هیستروسکوپی تمامی فضای داخل رحمی قابل رویت است و پزشک می تواند با دقت بالاتر و خطای کمتر، درمان را انجام دهد. در کورتاژ به جای هیستروسکوپ از دستگاهی به نام کورت برای تراشیدن بافت های داخلی رحمی و نمونه برداری استفاده می شود. پس از اتمام عمل، نمونه های برداشت شده برای بررسی بیشتر به پاتولوژی ارسال می شود. در برخی از موارد بسته به تشخیص پزشک ممکن است هیستروسکوپی و اتساع و کورتاژ بطور همزمان انجام شوند. گاهی اوقات نیز روش D&C پس از هیستروسکوپی انجام می شود. زیرا امکان تشخیص بهتر بافت را فراهم می کند.
دکتر خوب برای عمل هیستروسکوپی چه کسی است؟
در این مقاله به بررسی هیستروسکوپی رحم و پرسش های متداول در این رابطه پرداختیم.
دکتر بیتا زلالی جراح و متخصص بیماری های زنان، زایمان و نازایی، جراح زیبایی زنان و عضو انجمن متخصصین زنان و زایمان ایران با بیش از یک دهه تجربه، یکی از بهترین و آگاه ترین پزشکان در ایران است. دکتر بیتا زلالی با سال ها تجربه در زمینه درمان بیماری های زنان و جراحی های زیبایی و استفاده از تکنولوژی های روز دنیا، می تواند بهترین ها را برای شما به ارمغان آورد. از تجربه های تخصصی دکتر بیتا زلالی می توان به لبیا پلاستی بدون بخیه، درمان ناباروری و انتخاب جنسیت، لاپاراسکوپی، مدیریت سقط های مکرر، هیستروسکوپی (تشخیصی و درمانی)، مدیریت بارداری های پرخطر، پیشگیری از زایمان زودرس، درمان بی اختیاری ادرار و… اشاره کرد. تیم دکتر بیتا زلالی از مشاوره اولیه تا مراقبت های بعد از عمل در کنار شما عزیزان است. شما می توانید برای مشاوره حضوری و ویزیت به مطب ایشان در تهران به آدرس سعادت آباد، سرو غربی، بین بلوار پاک نژاد و میدان کتاب (جنب بانک آینده)، پلاک 98، طبقه اول، واحد 12 و یا خوزستان، اندیمشک، خیابان انقلاب، نبش میدان مبارز و ایوبی شرکتی، کلینیک پزشکی پاستور، طبقه اول مراجعه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره های ۰۹۱۲۶۱۷۶۹۱۷ (تهران)، ۰۹۳۶۱۱۲۵۳۲۲ و ۰۶۱۴۲۶۲۸۵۳۵ تماس حاصل نمایید.
پرسش و پاسخ درباره هیستروسکوپی
مخاطب گرامي!
اگر پرسشي داشتيد كه نتوانستيد در متن مقاله و سوالات متداول آن پاسخش را بيابيد، ميتوانيد سوال خود را در بخش ديدگاه ها مطرح كنيد تا تيم محتوايي خانم دكتر بيتا زلالي (جراح و متخصص بيماري هاي زنان و نازايي) در سريعترين زمان ممكن پاسخگوي شما باشند.
عمل هیستروسکوپی به صورت سرپایی انجام می شود و در اکثر موارد نیاز به بستری شدن در بیمارستان نیست و چند ساعت پس از عمل و ریکاوری، از بیمارستان مرخص می شوید. نوع بیهوشی و بی حسی با توجه به نوع هیستروسکوپی، شرایط بیمار و تشخیص پزشک معالج، متفاوت است. بطور معمول پزشک برای کاهش درد بیمار در حین عمل از بی حس کننده موضعی (بی حس کردن دهانه رحم) استفاده می کند. در برخی از مواد نیز ممکن است پزشک بیهوشی عمومی را ترجیح دهد. بطور کلی مدت زمان انجام این عمل ممکن است 10 تا 30 دقیقه بطول بیانجامد. قابل ذکر است که هیستروسکوپی تشخیصی ممکن است فقط 5 تا 10 دقیقه طول بکشد. در طی عمل ممکن است بیمار شرایطی مشابه گرفتگی پریود را تجربه کند.
ناباروری در خانم ها ممکن است تحت تاثیر عوامل و بیماری های مختلف نظیر اختلالات تخمک گذاری، سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی، اختلالات مربوط به لوله های فالوپ، خون ریزی شدید رحمی و… اتفاق بیافتد. هیستروسکوپی می تواند به درمان برخی از این بیماری ها کمک کرده و بدین ترتیب احتمال بارداری را افزایش دهد.
از دغدغه های دیگر افراد پس از انجام هیستروسکوپی؛ زمان مناسب جهت اقدام به بارداری می باشد. این امر تا حد زیادی به نوع عارضه و نوع درمان انتخابی برای شما بستگی دارد. در صورت انجام هیستروسکوپی تشخیصی بهترین زمان برای اقدام به بارداری پس از یک سیگل قاعدگی می باشد. در صورتی که هیستروسکوپی شما درمانی باشد شرایط کاملا متفاوت است و بهتر است حداقل 3 ماه صبر نمائيد تا بافت و دیواره ی رحم کاملا ترمیم شود. بهتر است پس از انجام هیستروسکوپی استراحت کافی داشته باشید، از تمرینات سنگین و فعالیت جنسی دوری کرده و داروهای تجویز شده توسط پزشک را به درستی مصرف کنید تا هر چه سریعتر بهبود پیدا کنید.
2 Comments
هیستروسکوپی با بیهوشی انجام میشه؟
با سلام و وقت بخیر
هیستروسکوپی با بی هوشی و سدیشن سبک انجام می شود.
به طور کلی برای انجام این عمل بی هوشی لازم است اما اگر بیمار نخواهد که بی هوش بشود، انجام این عمل با بی حسی موضعی هم امکان پذیر است.